خطای پزشكی یكی از مباحث بسیار مهمی است كه از جنبه‌ها ی مختلف پزشكی، اخلاقی و حقوقی قابل بحث و بررسی است.
طبیعتا فعالیت و حرفه ‌ای كه پزشكان دارند نمی‌تواند خالی از خطا و اشتباه باشد، به‌طوریكه امروزه صدمات و عوارض و همین‌طور مرگ‌های ناشی از خطای پزشكی یكی از معضلات مطرح در رشته پزشكی محسوب می‌شود.
جنبه‌های اخلاقی و قانونی خطای پزشكی یكی از پنج مقاله مطرح در نشست خطاهای پزشكی است كه توسط دكتر فخرالدین تقدسی نژاد، دانشیار و مدیر گروه پزشكی قانونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران در سالن فیض مركز همایش‌های صدا و سیما برگزار شد.
هیچ جامعه پزشكی در هیچ‌جای دنیا وجود ندارد كه عاری از خطا و اشتباه باشد. به‌عنوان مثال در آمریكا سالانه 8 هزار نفر به ‌دنبال خطای پزشكی در آمریكا فوت می‌كنند. در حقیقت پنجمین عامل مرگ در آمریكا خطای پزشكی است. سالانه یك میلیون نفر به ‌دلیل خطای پزشكی دچار عارضه جسمی می‌شوند. در كشور ما اگر آمار رسمی‌ وجود نداشته باشد، وضعیت بهتر از این نیست.
دكتر تقدسی نژاد ضمن اشاره به این مطلب گفت: بسیار ضروری است كه به این موضوع كه جنبه‌های مختلف و پیچیدگی‌های زیادی دارد، به‌طور خاص توجه كرد. مسئولیت پزشك، انواع مسئولیت پزشك، خطای پزشكي وانواع آن و رابطه پزشك با مراجع قضائی و چگونگی ابراز خطای پزشكی و وظیفه اخلاقی پزشك هنگامی كه دچار خطای پزشكی شده و نهایتا شرایط عدم ‌مسئولیت پزشك از جمله مواردی است كه در این زمینه باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.
مدیر گروه پزشكی قانونی دانشگاه علوم پزشكی تهران مفهوم مسئولیت را در حیطه پزشكی از دو زاویه مورد بحث قرار داد و گفت: از نظر لغو مسئولیت، ضمانت و موظف بودن به انجام كاری را نشان می‌دهد و از لحاظ حقوقی مسئولیت به وضعیتی گفته می‌شود كه شخص دارای مسئولیت را در مقابل قانون در مقابل انجام فعل یا ترك فعل مورد سؤال قرار می‌دهد. درخصوص حرفه پزشكی و پزشك مسئولیت‌ها ی متفاوتی وجود دارد: مسئولیت اخلاقی، مسئولیت حرفه‌ای یا انتظامی و مسئولیت حقوقی از جمله این مسئولیت‌ها است.
مسئولیت اخلاقی با مسئولیت قانونی متفاوت است. در پزشكی اعمال زیادی هست كه ممكن است غیرقانونی نباشد اما جزو افعال غیراخلاقی محسوب می‌شود. این مسئولیت در پیشگاه خداوند و وجدان فرد خود را نمایان می‌كند.ضمانت اجرای مسئولیت اخلاقی بیشتر جنبه اخروی و درونی دارد. خیلی از رفتارها را اگر پزشكی مرتكب شود ممكن است هیچ قانونی او را مورد بازخواست قرار ندهد اما در این میان وجدان پزشك دائم او را در معرض سؤال قرار می‌دهد.
دكتر تقدسی نژاد در ادامه این سخنرانی تعریفی از خطایپزشكی ارائه داد و گفت: كوتاهی در اجرای كامل اقدامات برنامه ریزی شده یا استفاده از روش اشتباه برای رسیدن به یك هدف از دیدگاه پزشكی آمریكا یك خطای پزشكی محسوب می‌شود. براساس متون حقوقی ما نیز خطای پزشكی این‌طور تعریف شده است: اقدام یا عدم‌اقدام پزشك كه موجب تحمیل خسارت جسمی، مالی یا معنوی به بیمار شود، كه البته این خطاها بسیار متنوع‌اند ودر دسته‌ها و گروه‌های مختلف قرار می‌گیرند.
این تقسیم‌بندی در كشورهای مختلف متفاوت است؛ اما در ایران این تقسیم بندی به این‌گونه صورت می‌گیرد كه خطاها شامل خطاهای ناشی از بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم‌مهارت و عدم‌رعایت اقدامات مناسب می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران در ادامه سخنرانی‌اش با بررسی جزئیات خطاهای پزشكی و ارائه مثال برای هر مورد اضافه كرد: از نظر قانونی نیز برخوردهای متفاوتی با خطاهای پزشكی می‌شود. از دیدگاه من مواد قانونی در این خصوص دارای ابهاماتی است.
از آنجایی كه با وجود انجام اقدامات درمانی و جراحی براساس موازین علمی نیز ممكن است بیمار متحمل عوارضی شود یا فوت نماید، لازم است با حفظ حقوق پزشك و بیمار و حمایت‌های قانونی لازم به شكلی اقدام گردد تا در این‌گونه موارد آسیبی متوجه پزشكان نشود.
به این شكل كه اگر پزشكی عملی قانونی به قصد درمان داشته باشد و حركت او اخلاقی و مشروع باشد و موازین پزشكی را در آن رعایت كند و رضایت نامه از بیمار دریافت كرده باشد ولو اینكه در نتیجه عمل و درمان او آسیب یا عارضه‌ای متوجه بیمار گردد، پزشك معالج مقصر شناخته نشود و مسئولیتی متوجه او نشود.
منبع http://www.irbar.com/