درمان های دندان
آشنایی با درمانهای دندانپزشکی
عوارض و شناسائی بیماری:
پس از خوردن غذا، یک لایه میکروبی «پلاک» بر روی سطوح دندانها تشکیل میشود. با گذشت زمان، میکروبهای موجود در این لایه، مواد قندی را به اسید تبدیل میکنند. این اسید، مینای دندان را به مرور حل کرده و پوسیدگی ایجاد میشود. که اغلب با تغییر رنگ همراه است. با ادامه پوسیدگی به داخل عاج، دندان به سرما و گرما و شیرینی حساس میشود. گاهی درد های کوتاه مدت و شدید ایجاد میشود.
در این مراحل، با ترمیم دندان(پر کردن آن)، مشکل بهطور دایمی از بین خواهد رفت.
پر کردن (Filling): از دو نوع ماده برای پر کردن دندان استفاده میشود. یکی از این مواد آمالگام نام دارد که قدیمیتر است. این ماده استحکام بسیار بالایی در برابر فشار دارد و عمر آن نیز طولانی است. ولی رنگ تیره آن انجام کارهای ترمیمی در دندانهای جلو را زشت مینماید. ماده دیگر کامپوزیت نام دارد که همرنگ دندان میباشد. البته استحکام کششی بالایی دارد و اندکی گرانتر از آمالگام میباشد.
J بهترین کار آن است که مشکل دندان در همین مرحله حل شود. J
اگر در مرحله پیشین درمان انجام نشود، در نهایت پوسیدگی به مغز دندان میرسد. این حالت معمولا با دردهای شبانه شدید، مداوم و خود به خود، و حساسیت شدید به غذا و نوشیدنی گرم همراه است که می تواند با ایجاد تورم بر روی لثه و یا صورت همراه باشد (آبسه دندانی). در این مرحله، دندان نیاز به عصب کشی (روت کانال) دارد.
عصبکشی (روت کانال تراپی یا RCT): نیاز به خارج کردن اعصاب و عروق از داخل ریشه هست. عصبکشی به تعداد کانالهای هر دندان انجام میگیرد. دندانهای جلویی بهطور معمول یک یا دو؛ و دندانهای عقبی سه یا چهار کانال دارند. دندان عصبکشی شده از لحاظ ظاهری تفاوتی با دندان زنده ندارد اما به مرور زمان دچار تغییر رنگ شده و احتمال شکستن دیواره پس از چند سال وجود دارد.
با تعویق درمان، مرگ کامل مغز دندان رخ خواهد داد. چنین دندانی به عنوان کانون عفونت در بدن محسوب میشود که هر لحظه ممکن است باعث بروز مجدد عفونت شدید، تورم و آبسهی حاد گردد.
می بینیم که زمان زیادی لازم است تا اوضاع وخیم شود!
روکش (Crown): دندانی که نسج زیادی از آن در اثر پوسیدگی از بین رفته باشد، دیگر نمیتوان با پر کردن آن را نگه داشت، بهویژه اگر عصبکشی نیز شده باشد. در این صورت، با روکش پرسلن (چینی) بهشکل دندان آن را بازسازی میکنیم. روکش ها بسته به موقعیت قرارگیری دندان، سلیقه و ...، انواع مختلفی از قبیل: چینی قرار گرفته روی فلز (PFM) و تمام چینی (All Ceram) و ... دارند. گاهی چون بافت زیادی از بین رفته، نیاز به قراردان Post & Core و نصب روکش خواهد بود.
بریج (پل) (Bridge): زمانی که یک(یا چند)دندان کشیده شده باشد، میتوان با پل زدن از دندانهای کناری، آن(ها) را احیا کرد. این روش در صورتی امکانپذیر است که دندان های پایه در فاصله مناسب دندانهای کشیده شده قرار گرفته باشند. قیمت مناسب این روش نسبت به روشهای دیگر کاشت دندان، از مزایای آن میباشد.
جراحی: جهت خارج کردن ریشههای باقی مانده در دهان یا خارج کردن دندانهای نهفته نیاز به جراحی هست که با شکافتن لثه، دندان یا ریشه دندان از استخوان فک جدا و لثه دوباره به هم دوخته میشود.
کشیدن دندان: در حرفه دندانپزشکی، آخرین و بدترین راه به حساب میآید (البته ممکن است لازم شود دندانی برای مرتب کردن دندانهای دیگر کشیده شود؛ یا گاهی در فک بیمار جایی برای رویش دندان عقل وجود ندارد و میبایست کشیده شود که این موارد جزو طرح درمان به حساب آمده و باعث تاسف نیستند!)
جرمگیری: چنانچه پلاک میکروبی توسط مسواک و نخ دندان از سطح دندانها پاک نگردد، به لایهای سخت به رنگ زرد یا قهوهیی تبدیل میشود که جرم دندان نامیده میشود. جرم با مسواک پاک نمیشود. اگر این جرم توسط دستگاه جرمگیری و توسط دندانپزشک از روی دندانها تمیز نشود، سبب بیماری لثه و تحلیل لثه و استخوان فک میگردد. با گذشت زمان و بهتدریج (بدون اینکه درد یا علائمی داشته باشد) دندان لق شده و خود به خود میافتد یا باید کشیده شود. پس با دیدن کوچکترین التهاب و قرمزی و یا خونریزی لثه باید به دندانپزشک مراجعه کرد و به وسیله جرم گیری و شستوشو با دهانشویه، آن را کاهش داد. برخی تصور میکنند که جرمگیری به دندانها آسیب میرساند. اما حقیقت این است که زمانی که بیماری لثه و جرم وجود داشته باشد، انجام جرمگیری لازم است.
بروساژ: (خمیر جرمگیری) برای از بین بردن رنگدانهها (Stain) روی دندان ناشی از سیگار یا چای و ... استفاده میشود.
اورتودونسی (Orthodontics):
درمان اورتودنسی درمان پیچیدهیی است که شامل حرکت دندانها به وسیله سیمهای مخصوص و ردیف کردن آنها در فضای فک میباشد. دو روش ارتودنسی متحرک و ثابت بنا به مقتضای سنی و چگونگی رویش دندان مورد استفاده قرار میگیرد. درمان اورتودنسی ثابت دو فک حدود دو تا سه سال طول میکشد و نیاز به مراجعه و رسیدگی مستمر و رعایت بسیار مناسب بهداشت دهان و دندان دارد.
ایمپلنت: روش جدیدی است که دندان بهوسیله یک پیچ که از طریق جراحی درون استخوان قرار میگیرد در داخل دهان کاشته میشود و روکش روی آن قرار میگیرد. با این روش میتوان در بیمارانی که دندانهای زیادی از دست دادهاند، پایههایی برای اجرای روش بریج ایجاد نمود. موفقیت روش ایمپلنت مستلزم دارا بودن استخوان کافی در محل و نداشتن مشکل تحلیل استخوان فک میباشد. به عبارت دیگر، بیمارانی که دندانهای خود را بر اثر عوارض تحلیل لثه و فک و لق شدن دندان ازدستدادهاند، شانس کاشت دندان به روش ایمپلنت ندارند.
روش ایمپلنت، تلفیقی از جراحی جهت کاشت پایه و پروتز، برای روکش دندان میباشد.
دندانپزشکی زیبایی: یکی از شاخههایی که استقبال از آن بهشدت رو به افزایش است و شامل روشهای مختلفی برای زیباتر کردن لبخند، دندان و دهان میباشد. روشهایی برای مرتب کردن دندانهای نمایان و سفید کردن رنگ کلی دندانها و نصب تزئینات روی دندان رایج شده.
روش های نوینی برای شبیه کردن حالت دندان افراد به دندانهای افراد معروف نیز ابداع گردیده است!
البته طبقهبندی دقیق و مشخصی برای شاخههای مختلف دندانپزشکی نمیتوان در نظر گرفت. برای نمونه، ترمیمهای کامپوزیتی علاوه بر این که درمان ترمیمی است، زیبایی نیز به حساب میآید J
لمینیت (Laminate Veneer): در برخی موارد برای مرتب کردن و از بین بردن فاصله میان دندانها و رفع شکستگی و عیوب تقارن دندان، از نوعی روکش نازک استفاده میشود. همچنین با توجه به زمانبر بودن پروسه درمان و سختیهای ارتودنسی، در برخی موارد از این روش استفاده میشود.
سفید کردن (Bleaching): رنگ دندان را میتوان با استفاده از آباکسیژنه و روشهای خاص، اندکی روشنتر کرد.
کاشت نگین: میتوان قطعات طلا و جواهر و نگین را روی دندان نصب کرد. اگر تراش روی دندان انجام نگیرد و بهداشت دندان رعایت شود، انجام این کار آسیبی به دندان نمیرساند.
پلاک پارسیل (Partial Denture): در بیمارانی که تعداد زیادی از دندانهای خود را از دست داده اند استفاده میشود.
همانطور که از نامش پیداست، بخشی از یک دستدندان کامل است. در شرایطی که بیمار دندان پایه برای بریج نداشته باشد؛ و به دلیل پزشکی یا تمایل شخصی، از روش ایمپلنت استفاده نکند، این روش برگزیده میشود.
دست دندان (Denture): زمانی که بیمار دندانهای خود را از دست داده باشد، از دست دندان (دندان مصنوعی) استفاده میکند که یکی از روشهای قدیمی و پر کاربرد میباشد.
برای عادت کردن به دندانهای مصنوعی، میبایست صبر داشت و مدام از دندانهای مصنوعی استفاده کرد. باید در نظر داشت که بدن انسان بهطور طبیعی نسبت به اشیای خارجی از خود مقاومت نشان میدهد.
به دندانپزشک خود اعتماد کنید.