![]()
دراین مقاله به صورت مختصر با انواع نیروگاه هایی که در حال حاضر وجود دارندآشنا می شويد. سعی ما در این است که هر قسمت را به صورت پربارتر و مبسوطتر جمع آوری كنيم كه در این بین مساعدت شما دوستان به این امر تسریعبیشتری می بخشد. از جمله این نیروگاه ها, نیروگاههای جزر و مدی,نیروگاههای موج, نیروگاههای مگنتو هیدرودینامیک, نیروگاههای بیوماس,نیروگاههای زباله سوز بخار, نیروگاههای گازی با سوخت خرده چوب, نیروگاههایشکافت هستهای, نیروگاههای جوش (گداخت) هستهای, نیروگاههای ترکیبی تولیدکننده برق و انرژی حرارتی و نیروگاه تبدیل انرژی اقیانوسی و نیروگاههای پیل سوختنی است.
نیروگاههای جزر و مدی ایننیروگاهها از انرژی نهفته شده در جزر و مد استفاده میکنند، این انرژیعبارت است از انرژی پتانسیل (انرژی نهان یا ساکن) حاصل از جابجایی عمودیتوده آب ساکن و یا انرژی جنبشی وابسته به شدت جریان (انرژی جریان جزر ومدی) که هر به دلیل پدیده جزر و مد که خود ناشی از نیروهای گرانشی (جاذبه)ماه و خورشید میباشند، بوجود میآید. در بعضی از انواع این نیروگاههای ازجریان آب هم در جزر و هم در مد استفاده مینمایند.
نیروگاههای موجی ایننیورگاهها از انرژی موجهای دریاها و اقیانوسها استفاده میکنند. این انرژیعبارت است از ، کل انرژی در یک موج که برابر با جمع انرژی پتانسیل آبجابجا شده از یک سطح بی جنبش و آرام و انرژی جنبشی ذرات آب متحرک میباشد.انرژی موج به نیروهای باد نسبت داده میشود که آن هم وابسته به انرژیخورشیدی است. این انرژی بوسیله دستگاه انرژی گیر از موج ، میتواند انرژیمکانیکی را تبدیل به انرژی الکتریکی نماید و از طریق کابل دریایی انرژیبرق را به ساحل انتقال دهد. ژنراتورهای موجی دارای انواع شناور ، چرخ پرهدار ، پارویی و توربین هوایی میباشند.
نیروگاههای مگنتو هیدرودینامیک (Magneto Hydro Dynamics (MHD ازسال 1959 یک کوشش اساسی برای کشف شرایط مناسب که به سیال هادی مخصوصا گازپلاسما یا فلز مذاب در حال حرکت در یک میدان مغناطیسی ، بتواند تولید قدرتالکتریکی مفید نماید به عمل آمده است تحقیقات در این فن آوری همچنان ادامهدارد.
اصول کلی ژنراتورهای MHD بر این اساس است که جریان گاز پلاسما ازمیان میدان مغناطیسی قوی عبور داده میشود و یونهای مثبت و منفی بر رویالکترود که در بالا و پایین جریان گاز پلاسما قرار دارند، تجمع مینمایندو در حقیقت یک ژنراتور جریان مستقیم را بوجود میآورند، قدرت الکتریکی اینژنراتور جریان مستقیم را با اینورترهای الکترونیک قدرت ، بصورت برق جریانمتناوب ، مناسب با شبکه در میآورند.
نیروگاههای بیوماس بههر ماده آلی غیر فسیلی با منشأ حیاتی که بخشی از آن یک منبع انرژی زایقابل بهره برداری را تشکیل دهد، بیوماس گویند. انرژیهای بدست آمده از اغلبسیستمهای بیوماس را به عنوان انرژی تجدید پذیر به شمار میآورند. درسیستمهای بیوماس که گاز قابل سوختن تولید میشود، میتوان از این گاز بهعنوان منبع حرارتی نیروگاههای کوچک حرارتی استفاده نمود، به این نوعنیروگاهها ، نیروگاههای بیوماس میگویند.
نیروگاههای زباله سوز بخاری یکیاز مشکلات بزرگ زیست محیط تولید حجم بسیار زیاد زباله در شهرهای بزرگمیباشد، که در این زمینه تحقیقات وسیعی صورت گرفته است و تا کنونعمدهترین راه حل ، سوزاندن زباله و در برخی موارد تبدیل زباله به کود وبازیابی زباله میباشد، میتوان کورههای زباله سوز را بصورت بویلرنیروگاه بخاری طراحی نمود و از حرارت ایجاد شده و احتراق مخلوط سوخت وزباله میتوان بوسیله این بویلر توربو ژنراتورهای بخار را به حرکت در آوردو انرژی الکتریکی تولید نمود. البته آلودگی گازهای حاصله از سوخت ایننیروگاهها را بایستی با فیلترهای مدرن و پیشرفته تا حد قابل قبول کاهشداد، تا آسیبی به محیط زیست وارد نیابد.
نیروگاههای گازی با سوخت خرده چوب ایننیروگاهها معمولا در نزدیکی مناطق جنگلی که خرده چوب و خاک اره زیاد ،بخاطر تولید چوب ایجاد میشود، برای استفاده از این محصولات جانبی و تولیدانرژی مفید از آنها نصب میشود. در اطاق سوخت نوع نیروگاهها مکانیزمهاییبکار گرفته شده که خرده چوب و خاک اره با هوا بطور کامل سوخته شود وگازهای حاصل از این احتراق ، توربو ژنراتور گاز را به حرکت در آورده وانرژی الکتریکی تولید نماید.
نیروگاههای شکافت هستهای باوجود تنوع در راکتورها ، تقریبا همه آنها از اجزای یکسانی تشکیل شدهاند.این اجزا شامل سوخت ، پوشش برای سوخت ، کند کننده نوترونهای حاصله ازشکافت ، خنک کنندهای برای حمل انرژی حرارتی حاصله از فرآیند شکافت مادهکنترل کننده برای کنترل نمودن میزان شکافت میباشد. در این نوع نیروگاههاهسته یک اتم توسط یک نوترون به دو بخش کوچکتر تقسیم میشود. در این روشغالباً از عنصر اورانیوم استفاده میشود.
اگر نوترون منفردی به یکقطعه ایزوتوپ 235U نفوذ کند در اثر برخورد به هسته اتم 235U ، اورانیوم بهدو قسمت شکسته میشود. مقادیر زیادی نیز انرژی آزاد میگردد در حدود(200Mev). اما مسئله مهمتر اینکه نتیجه شکستن هسته 235U آزادی دو نوتروناست که میتواند دو هسته دیگر را شکسته و چهار نوترون را بوجود آورد. اینچهار نوترون نیز چهار هسته 235U را میشکند.
چهار هسته شکسته شدهتولید هشت نوترون میکنند که قادر به شکستن همین تعداد هسته اورانیوممیباشند. سپس شکست هستهای و آزاد شدن نوترونها بصورت زنجیروار به سرعتتکثیر و توسعه مییابد. در هر دوره تعداد نوترونها دو برابر میشود، در یکلحظه واکنش زنجیری خود به خودی شکست هستهای شروع میگردد. در واکنشهایکنترل شده تعداد شکست در واحد زمان و نیز مقدار انرژی به تدریج افزایشیافته و پس از رسیدن به مقداری دلخواه ثابت نگهداشته میشود.
نیروگاههای جوش (گداخت) هستهای تحقیقاتاساسی برای ساخت راکتورهای جوش هستهای با ظرفیت بالای هزار مگاوات ازسالهای قبل ادامه دارد. سوخت پایههای این راکتورهای جوش هستهای ،ایزوتوپهای اتم هیدروژن میباشد. در راکتور این نیروگاهها بوسیله میدانهایمغناطیسی قوی و پالسهای با فرکانس رادیویی و روشهای دیگر ایجاد حلقهپلاسمای کنترل شده با دمای بسیار بالا حدود حتی سیصد میلیون درجه کلوین رامینمایند. با استفاده از این درجه حرارت بالا که در حلقه پلاسما بخاطرواکنشهای جوش هستهای ایجاد میشود. در اطراف محفظه پلاسما بوسیله مبدلهایحرارتی مختلف میتوان آب را بصورت بخار مناسب توربینهای بخار تربو ژنراتوربخاری در آورد و بوسیله آن تولید قدرتهای زیاد نمود. البته تا کنوندانشمندان موفق به تولید انرژی بطور مداوم با این راکتورها نشدهاند.
نیروگاههای ترکیبی تولید کننده برق و انرژی حرارتی دراین نوع نیروگاهها علاوه بر تولید انرژی الکتریکی ، قسمتی از انرژی حرارتیتولید شده بخاطر احتراق سوخت در نیروگاه برای بازده حرارتی بهتر نیروگاهبرای تهویه مطبوع منازل اطراف نیروگاه و یا کاربردهای دیگر صنعتی مانندگرم نمودن آب برای مصارف صنعتی و حتی پرورش ماهی و دامها مورد استفادهقرار میگیرد.
نیروگاه تبدیل انرژی اقیانوسی ایننیروگاهها با بهره برداری از اختلاف دمای میان سطح و عمق اقیانوس یک سیکلحرارتی باد و چشمه عظیم گرم و سرد تشکیل میدهند و از این راه میتوان بااستفاده از ایجاد بخار و تقطیر موادی مانند پروپان با آمونیاک سیکل حرارتیکاملی را تشکیل داد و بوسیله تجهیزات ویژهای انرژی مکانیکی و در نهایتانرژی الکتریکی تولید نمود.
نیروگاههای پیل سوختنی
یکنیروگاه پیل سوختنی در حقیقت یک سلول الکتروشیمیایی میباشد که بطور مداومانرژی شیمیایی یک سوخت (و یک اکسید کننده) را به انرژی الکتریکی تبدیلمینماید. تفاوت اصلی یک پیل سوختی با باطری این است که باطریها پس ازتأمین انرژی ، نیاز به شارژ مجدد دارند، ولی پیل سوختی با تأمین مواداولیه آن ، میتواند بطور مداوم انرژی تولید نماید. این نوع نیروگاههادارای انواع مختلفی میباشند و هنوز تحقیقات وسیعی برای کاربردهای بیشترآنها ادامه دارد. مولدهای کوچک پیل سوختی در بعضی از کاربردهای ویژهماننده تأمین برق سفینههایی مانند آپولو و بعضی از ماهوارهها بکار رفتهاست.