آز شیمی آلی 1 ( آزمایش نقطه جوش )
تاریخ انجام آزمایش : ۲۸.۱.۸۸
مقدمه:
نقاط جوش براي شناسايي مايعات و برخي از جامداتي که در حرارت پايين ذوب ميشوند، مفيد هستند.
وقتي که فشار بخار يک مايع با فشار جو برابر مي شود، مايع شروع به جوشيدن ميکند. در اين دما ، بخار حاصل در داخل مايع سبب ايجاد حباب و غليان خاص جوشش ميشود. تشکيل حباب در دماي پايينتر از نقطه جوش غير ممکن است، زيرا فشار جو بر سطح مايع که بيش از فشار داخل آن است، مانع از تشکيل حباب ميشود. دماي مايع در حال جوش تا هنگامي که تمام مايع بخار نشده است، ثابت ميماند در يک ظرف بدون درپوش حداکثر فشار بخاري که هر مايع ميتواند داشته باشد برابر با فشار جو ميباشد.
فشار بخار هر مايع تنها از روي دما معين ميشود. بنابراين اگر فشار بخار ثابت باشد دما نيز ثابت است. براي ثابت ماندن دماي يک مايع در حال جوش بايد به آن گرما داده شود. زيرا در فرايند جوش مولکولهاي با انرژي زياد از مايع خارج ميشوند. اگر سرعت افزايش گرما بيش از حداقل لازم براي ثابت نگهداشتن دماي مايع در حال جوش باشد، سرعت جوشش زياد ميشود ولي دماي مايع بالا نمي رود.
نوسانات فشار جو در يک موقعيت جغرافيايي ، نقطه جوش آب را حداکثر تاCْ 2 تغيير ميدهد. ولي تغيير محل ممکن است باعث تغييرات بيشتر شود،
نکته: نقطه جوش يک مايع به صورت درجه حرارتي تعريف ميشود که در آن فشار بخار مايع برابر با فشار بيروني باشد. فشار بخار تعادل يک نمونه يک حد نهايي دارد که به وسيله فشار خارجي معين ميشود. در اين حد سرعت تبخير به مقدار زيادي افزايش مي يابد (که با تشکيل حباب در مايع آشکار ميشود) و اين مرحله را عموما شروع جوشش مي دانند. ماده زماني به جوشش مي رسد که ملکولهاي آن بتوانندبصورت آزادنه حرکت کرده و از سطح ماده جدا شوند.
وسايل مورد نياز:
دماسنج _ لوله آزمايش _ لوله مويين _ بشر _ هیتر _ پایه و گیره _سیم مسی
ترکيبات مورد نياز:
ماده نمونه: در اين آزمايش متانول
شرح آزمايش :
1. يک طرف لوله موييني را که در اختيار داريم به کمک حرارت مي بنديم .
2. لوله آزمايش را به وسيله سیم مسی به دماسنج وصل مي کنيم .
3. بايد دقت شود تا حد امکان سیم مسی در بالا قرار گيرد تا وقتي لوله وارد حمام مي شود .
4. براي آماده کردن حمام يک بشر را با روغن ( پارافين) پر مي کنيم و به وسیله ی گیره به پایه روی هیتر نصب می کنیم .
5. مقداري ماده مورد آزمايش (متانول ) را در لوله آزمايش ريخته و لوله موييني که يک طرف آن بسته شده را از طرف بازش داخل لوله رها مي کنيم .
6. لوله آزمايش را که به دماسنج وصل شده پس از انجام مرحله 5 وارد حمام مي کنيم . و هیتر را روشن مي کنيم تا دماي حمام بالا رود ( به اين دليل از حمام استفاده مي کنيم که دماي دماسنج و لوله يکي باشد و ارتفاع ماده درون لوله آزمايش بايد پايين تر از ارتفاع ماده حمام باشد تا ماده درون لوله به طور يکنواخت گرم شود) در اين هنگام با بالا رفتن دما حباب هاي تند و مداومي از لوله مويين خارج مي شود در اين مرحله حرارت را قطع مي کنيم با سرد شدن تدريجي حمام سرعت خروج حباب کم مي شود در لحظه اي که خروج حباب کاملا متوقف مي شود و مايع شروع به بالا رفتن از لوله مويين مي کند درجه حرارت دماسنج را ياداشت مي کنيم . اين درجه نقطه جوش نمونه مايع است . نقطه جوشي که ما در اين آزمايش به دست آورديم 65 درجه سانتي گراد .
خطا های آزمایش:
ازجمله عوامل خطاهای ممکنه:
1.فشار محیط آزمایش
2.خطای دید
3.دمای محیط آزمایش
4.ناخالصی ماده مورد نظر
5.همتراز نبودن لوله آزمایش با مخزن دماسنج
6.پایین تر نبودن سطح مایع مورد نظر از حمام پارافین
سوالات مطرح شده:
• علت خروج حباب از لوله مویین چیست؟
نشاندهنده ي اين است که فشار بخار مايع دارد به فشار بخار خارجي نزديک مي شود. در حرارتي که حبابها تمام مي گردد و مايع در لوله ي مويين شروع به بالا رفتن مي کند، اين دما، نقطه ي جوش است.
نتیجه ی آزمایش :
نقطه جوش متانول بدست آمده، درجه خلوص و همينطور فشار محيطي که آزمايش در آن انجام گرفته، نشان ميدهد.
نقطه جوش بدست آمده
نقطه جوش واقعی
نام ماده
65
66
متانول
آزمایشگر :
سید مهدی شاهروبندی